Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Σχολή Καλών Τεχνών. Τμήμα Εικαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης

Περίληψη

Ερευνητικός στόχος της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η εμπεριστατωμένη μελέτη της ιστορίας της video art στην Ελλάδα. Τα έργα εντοπίστηκαν, καταγράφηκαν και ταξινομήθηκαν με βάση έναν χρονολογικό άξονα, με αφετηρία τις πρώτες αναζητήσεις στον χώρο της video art στη δεκαετία του 1970 μέχρι και το 2003. Επιπλέον, εξετάζεται η υποδοχή αυτού του είδους τέχνης από τον τεχνοκριτικό, ιστορικό και εκθεσιακό λόγο, καθώς και η σταδιακή ενσωμάτωσή του στο κυρίαρχο θεσμικό πλαίσιο, γεγονός που σηματοδότησε την ευρύτερη εισαγωγή τεχνολογικών εφαρμογών στην ελληνική καλλιτεχνική δημιουργία. Οι ιστορίες για τη video art διεθνώς τη συνδέουν στενά με τις μεταπολεμικές εξελίξεις στον τομέα της διαρκώς αναπτυσσόμενης οπτικοακουστικής τεχνολογίας. Το 1967, με την κυκλοφορία της πρώτης φορητής βιντεοκάμερας (Sony Portapak) στην αγορά, οι καλλιτέχνες ανακάλυψαν ένα νέο εκφραστικό μέσο και δημιούργησαν τα πρώτα έργα video art, που χαρακτηρίστηκαν από τη διάθεση αντίδρασης στην εικονογραφία της τηλεόρασης. Με την πάροδο του χρόνου, η διεύρυνση της αγοράς της τέχνης, οι νέες οικονομικές συνθήκες στον δυτικό κόσμο, η κυριαρχική παρουσία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ), η ανάπτυξη των λεγόμενων νέων τεχνολογιών και η επικράτηση των εννοιολογικών τάσεων στην τέχνη, «επισημοποίησαν» το video ως σύγχρονη καλλιτεχνική πρακτική και το απομάκρυναν από τον αρχικό πειραματικό χαρακτήρα του. Στην Ελλάδα οι εξελίξεις ακολούθησαν διαφορετική πορεία. Στη δεκαετία του 1970 η επιστροφή καλλιτεχνών, αλλά και διανοουμένων και επιστημόνων, που ζούσαν στο εξωτερικό, έδωσαν νέα πνοή στον «κόσμο» της τέχνης και έφεραν στο προσκήνιο μορφές τέχνης όπως τα περιβάλλοντα, οι εγκαταστάσεις, οι δράσεις, τα happening. Μαζί με αυτές έφτασε και η video art, η οποία εντάσσεται στις ευρύτερες καλλιτεχνικές αναζητήσεις για σύζευξη της τέχνης με τη σύγχρονη τεχνολογία στον ελληνικό χώρο. Η παρούσα διατριβή διερευνά τις συνθήκες της εμφάνισης της video art στη χώρα αλλά και τον βαθμό που επηρέασε με την παρουσία της το διευρυμένο εικαστικό πεδίο.