Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ). Σχολή Φιλοσοφική. Τμήμα Μουσικών Σπουδών

Περίληψη

H ιδέα του συνολικού έργου τέχνης συνδέει ένα πλήθος ανεξαρτήτων μεταξύ τουςφαινομένων (ιστορικών – κοινωνικών – φιλοσοφικών) δίνοντας τους μια ενιαίαπροοπτική. Ο όρος Gesamtkunstwerk μας απασχολεί ως αισθητική θεωρία λόγω τωνθεωρητικών κειμένων και του καλλιτεχνικού έργου του Ρίχαρντ Βάγκνερ, όπως επίσηςκαι λόγω της εγκαθίδρυσης αυτής της ιδέας και των προοπτικών που άνοιξε για νέεςμορφές τέχνης στο μέλλον. Το συνολικό έργο τέχνης επιθυμεί να είναι κατώφλι, μέροςδηλαδή της πραγματικότητας, και όχι αντιγραφή ή αντικατάστασή της. Χρησιμεύει στονα μεταφέρει πληροφορίες οι οποίες παρεμβάλλονται ως απούσες. Για το λόγο αυτό ημεταφορά είναι ο μόνος τρόπος προσέγγισής τους, κι έτσι ίσως εξηγείται το πώς ημουσική, η μουσικοποίηση των μηνυμάτων, επιτυγχάνει τη σύνδεση διαφορετικώνκωδικοποιήσεων, ώστε εμείς να μπορούμε να επικοινωνήσουμε τα μηνύματά της, χωρίςόμως να μπορούμε να τα εκλογικεύσουμε. Η μουσική αποτελεί τον ξενιστή ώστε ναοδηγηθούμε από την ιδέα στις δυνατότητες υλοποίησης τέτοιων δράσεων. Η μουσικήιδέα αποτελεί για τους συνθέτες πρώτα από όλα μια νοητική διαδικασία. Πολύ πρινυλοποιηθεί το μουσικό έργο, σχηματοποιείται στη φαντασία του καλλιτέχνη καιμεταγράφεται ως κώδικας σε έναν άηχο τύπο χαρτογράφησης. Οι αισθητικές επιλογέςαφορούν χρήσεις ρυθμικών επαναλήψεων και ποιοτικών διαφοροποιήσεων, τις οποίεςγνωρίζουμε ως συντακτικό της αφήγησης (δευτερεύον τύπος αφήγησης), στο οποίοανήκει και η μουσικολογική ανάλυση. Η τεχνολογία από τη μεριά της, προωθήθηκε ωςτο σημείο όπου όλοι οι κώδικες πληροφοριών μπορούν να αντιστοιχηθούν ψηφιακά.Συναντάμε με την ψηφιακή τεχνολογία έναν νέο τρόπο μετάθεσης που είναι ακόμα πιοαφαιρετικός από την αφήγηση. Ο σχεδιασμός των ηλεκτρονικών υπολογιστών γίνεται μεβάση τις γνώσεις μας για τη λειτουργία της μνήμης, μιας διαδικασίας σε εξέλιξη, και γιατον λόγο αυτό οι αισθητικές μας απαιτήσεις διαφοροποιούνται κι αυτές. Ότι μαθαίνουμεγια τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε, μεταβάλει, επιδρά και εξελίσσει τον τρόπο μετον οποίο σκεφτόμαστε. Επειδή η μουσική αναφέρεται σε αυτόν τον δευτερεύοντατύπο αφήγησης, στην ουσία εκγυμνάζει τον τρόπο κατανομής των πληροφοριών, καιεπιπλέον αποτελεί, με εξαίρεση τα μαθηματικά, τον μοναδικό τρόπο ώστε να μπορούμενα αισθανθούμε την απουσία ως μέρος της παρουσίας, και μάλιστα ως το μέρος αυτόπου την αποκαλύπτει. Στην ουσία δεν υπάρχει δίπολο μεταξύ χώρου/χρόνου,πραγματικότητας/φαντασίας κλπ. Η μουσική ακρόαση αποτελεί ένα ενισχυμένο τρόποεπικοινωνίας.Το ενδιαφέρον της έρευνας μοιράστηκε σε τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις: τοσυνολικό έργο τέχνης (κεφάλαιο 1), την ανθρώπινη φυσιολογία (κεφάλαιο 2) και τηντεχνολογία (κεφάλαιο 3). Στο τέταρτο κεφάλαιο οι τρεις αυτοί ξεχωριστοί δρόμοισυγκλίνουν, σε μια κοινή θεώρηση τεχνολογίας, τέχνης και φιλοσοφίας και μιααισθητική ανάλυση του προσωπικού μου έργου κατά τη διάρκεια της διδακτορικής μουδιατριβής. Παρουσιάζονται αναλύσεις για τα έργα: Stamina (2009) για σόλο τρομπέτακαι ορχήστρα εγχόρδων και Lai (2009) για περφόρμερ και ambisonic περιβάλλον.