Ερευνητικό και καλλιτεχνικό project Fe26 από τη ΝΩΜΩ
Το ερευνητικό και καλλιτεχνικό project Fe26, δημιουργήθηκε με αφορμή τα γραπτά του Gaston Bachelard, του Carl Einstein κ.α., καθώς και την πορεία της οικογένειας Ρήγου με άξονα τη 1 διατομεακότητα. Τον κεντρικό πυρήνα του έργου, αποτελούν αναζητήσεις όπως η θέση της σιδηρουργίας – μεταλλουργίας – μεταλλοτεχνίας στη συγκρότηση της ταυτότητας, του χώρου και του τόπου, του τοπικού (local), μέσα σε ένα οικοσύστημα παραδοσιακών τεχνών, η χρήση πρώτων υλών και υλικών, η χειροτεχνία και η εξέλιξη της σε τέχνη, τεχνική και σχεδιασμό, η κυκλική οικονομία και το πλαίσιο επανάχρησης πρώτων υλών και περισσευμάτων (recycling & upcycling), η παραδοσιακή τέχνη και η επιρροή της στη σύγχρονη τέχνη και το design…
“Το σιδερένιο σύμπαν δεν είναι ένα άμεσο σύμπαν. Για να το προσεγγίσεις πρέπει να αγαπήσεις τη φωτιά, το σκληρό υλικό, τη δύναμη. Το γνωρίζουμε μόνο μέσα από δημιουργικές, θαρραλέα μορφωμένες πράξεις. Αυτό που μας προσφέρεται εδώ, δεν είναι ένα μεγάλο όνειρο της ανθρώπινης πρωτογονίας; Μακριά, σε ένα παρελθόν που δεν είναι δικό μας, τα όνειρα του σφυρήλατη ζουν μέσα μας. (…) Έτσι, με το έργο του αισθητικοποιημένου σιδήρου, μπροστά σε ένα μεταλλικό σύμπαν, πρέπει κανείς όχι μόνο να συλλογιστεί, αλλά και να συμμετάσχει στο ένθερμο γίγνεσθαι μιας δημιουργικής βίας. Ο χώρος του έργου δεν είναι μόνο γεωμετρικός”. Gaston Bachelard / Le cosmos du fer / Eduardo Chillica / 1958
Το ερευνητικό και καλλιτεχνικό project Fe26, δημιουργήθηκε με αφορμή τα γραπτά του Gaston Bachelard, του Carl Einstein κ.α., καθώς και την πορεία της οικογένειας Ρήγου1 με άξονα τη διατομεακότητα. Τον κεντρικό πυρήνα του έργου, αποτελούν αναζητήσεις όπως η θέση της σιδηρουργίας – μεταλλουργίας – μεταλλοτεχνίας στη συγκρότηση της ταυτότητας, του χώρου και του τόπου, του τοπικού (local), μέσα σε ένα οικοσύστημα παραδοσιακών τεχνών, η χρήση πρώτων υλών και υλικών, η χειροτεχνία και η εξέλιξη της σε τέχνη, τεχνική και σχεδιασμό, η κυκλική οικονομία και το πλαίσιο επανάχρησης πρώτων υλών και περισσευμάτων ( recycling & upcycling), η παραδοσιακή τέχνη και η επιρροή της στη σύγχρονη τέχνη και το design..
Οι παραδοσιακές τέχνες, όπως η σιδηρουργία, λειτουργούν ως στοιχείο συλλογικής ταυτότητας και μνήμης κάθε λαού και τονίζουν την αξία διαφύλαξης και ανάδειξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς του. Οι ταυτότητες, ατομικές και συλλογικές, είναι πολυεπίπεδες, τμηματικά οργανωμένες και δυναμικές. Τα άτομα, ως πρόσωπα και ως μέλη συλλογικοτήτων, επιλέγουν την έκφανση ή το επίπεδο της ταυτότητάς τους που επιθυμούν να τονίσουν κατά περίσταση και κατ’ αναλογία με το εκάστοτε πλαίσιο συνύπαρξης και αντιπαράθεσης προς σημαντικούς άλλους ή προς άλλες ομάδες.
H έννοια του τοπικού (local), του εθνικού και του εθνοτοπικού στο πλαίσιο μιας κλειστής παραδοσιακής κοινωνίας έχει «απεδαφοποιηθεί» και μετατοπιστεί σε πιο έθνικ και παγκόσμιες (global/ world) προσλήψεις του ίδιου του υλικού, στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας αγοράς (Feld, 2000).
Η σύγχρονη και λαϊκή τέχνη συμμετέχουν στο Fe26, μέσα από τις δημιουργικές τους διαδικασίες καθώς αντλούν έμπνευση σε συσχέτιση με τις ρίζες, τις πρακτικές ή τις εκφάνσεις μιας λαϊκής τέχνης όπως η σιδηρουργία. Ταυτόχρονα το συνδιαμορφώνουν ως έργο, μέσα από ένα πρίσμα διάδρασης με άλλες ειδικότητες, όπως οι θεωρητικές προσεγγίσεις και η καθοδήγηση των υπόλοιπων ακαδημαϊκών ερευνητών. Τέλος, στο πλαίσιο υλοποίησης του Fe26 και μέσα από μια σύγχρονη τεχνολογική προσέγγιση διευκολύνεται ενδεχομένως τόσο η δημιουργία, όσο η διάδραση αλλά και η εξωστρέφεια.
Οι ειδικοί από μία σειρά πεδίων αντιπροσωπεύουν διαφορετικές φωνές που προσφέρουν ένα φάσμα προοπτικών σχετικά με την έννοια της σιδηρουργίας – μεταλλουργίας – μεταλλοτεχνίας και τον πολύπλευρο αντίκτυπό τους στις κοινωνικές, πολιτικές και επιστημονικές δομές.
Η διατομεακή αυτή «διασύνδεση» μπορεί να διαδώσει τόσο τις επιστημονικές ανακαλύψεις όσο και την τεχνολογική καινοτομία στην ευρύτερη κοινωνία και οικονομία. Το Fe26, προτείνει μια σύνθεση της καλλιτεχνικής και πνευματικής παραγωγής με την επιστημονική έρευνα.
Το Fe26 υλοποιείται σε δύο μέρη, στο Fe26 και το Fe26 V1.0. Το Fe26 αποτελεί μία γενική εισαγωγή. Μέσα από μία σειρά δράσεων, podcast, ομιλίες, εναλλακτικές διαδρομές, δράσεις σύγχρονης τέχνης, βιντεοπορτραίτα, το κοινό θα έρθει σε επαφή με εισαγωγικές έννοιες σε σχέση σε σχέση με τη σιδηρουργία τόσο ως υλικό, εργαλείο, αντικείμενο αλλά και ως έργο τέχνης μέσα στο ευρύτερο θεσμικό και ιστορικό της πλαίσιο.
Μέσα στο 2022, θα θέλαμε να ενσωματώσουμε μία σειρά από τόπους (Σύρο – Τήνο – Σέριφο) σε συνδυασμό με δράσεις σύγχρονης τέχνης δημιουργημένες στο πλαίσιο του έργου, καλλιτέχνες που συνδέονται οργανικά με τη σιδηρουργία όπως Eduardo Chillida καθώς και εναλλακτικές διαδρομές και πιο περίπλοκα εκπαιδευτικά δρώμενα, Το Fe26 V 1.0, λοιπόν αποτελεί τη συνέχεια αυτού του φιλόδοξου έργου το οποίο έχει ως κεντρικό άξονα την μελέτη της πορεία της σιδηρουργίας στον Ελλαδικό κυρίως χώρο
Εν συνεχεία διερευνάται η δυνατότητα εκτεταμένης τεκμηρίωσης της σιδηρουργίας την περίοδο 1860 – 1960 μέσα από τόπους στην Τήνο (Υστέρνια, Ξινάρα, Πύργος) & Αττική (Λαύριο – Αθήνα – Πειραιά) με σκοπό να συνταχθεί μία πρόταση η οποία θα κατατεθεί με κοινοπραξία εταίρων σε πρόγραμμα Erasmus Plus, ΕΣΠΑ, ή Horizon. Σε πρώτη φάση, στην Τήνο διερευνάται η σιδηρουργία και η σχέση της με άλλες ειδικότητες. Δεύτερη φάση, στο Λαύριο όπου μελετώνται εξόρυξη και εκμετάλλευση πρώτων υλών και δημιουργία και οργάνωση μεταλλείων. Τρίτη φάση σε Αθήνα & Πειραιά, όπου αντικείμενο μελέτης γίνονται η εκβιομηχάνιση, η καλλιτεχνική σιδηρουργία, η αστικοποίηση.
Πρόγραμμα δράσεων
Κύκλος διαδικτυακών συζητήσεων / Fe 26 Focus «Από την πρώτη ύλη στη σύγχρονη δημιουργία»
Κύκλος συζητήσεων με 6 ζεύγη ομιλητών και συντονιστή
Βίντεο / FCA – Τρία+ένα μέταλλα
Χαλκός, σίδηρος, ασήμι-χρυσός όπως σχετίζονται με την σύγχρονη επιστήμη και τέχνη, την χειροτεχνία και το παραδοσιακό επάγγελμα.
Podcast / Materia Prima
Σειρά από podcast με θέμα ιστορική αναδρομή για τη μεταλλουργία μεταλλοτεχνία στον Ελλαδικό και Μεσογειακό χώρο
Δράσεις τεκμηρίωσης / Κοινωνία και φόρμα
Μικρής κλίμακας διαδικτυακής δράσης τεκμηρίωσης (google maps) σε σχέση με το πολιτιστικο απόθεμα της Ελλάδα
Δράσεις σύγχρονης τέχνης και design
Με διαφορετικές αφορμές δρομολογούνται δράσεις σύγχρονης τέχνης και design, μέσα από την τεκμηριωτική, δημιουργική και ερευνητική διαδικασία του έργου. Παρουσίαση διεθνούς καλλιτέχνη Eduardo Chillida, Workshop για τον καλλιτέχνη, Residency στο νησί της Τήνου.
Αποθετήριο / Fe26 Archives
Παρουσίαση καλλιτεχνών, μεθόδων, ιστοριών γύρω από την παραδοσιακή σιδηρουργία/μεταλλοτεχνία
Εκπαιδευτικές Δράσεις
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα – Θεματική περιήγηση
1. Η οικογένεια Ρήγου είναι από την Τήνο και με καταγεγραμμένες τουλάχιστον 5 γενιές, ασχολείται με τη σιδηρουργία. Η πορεία της έχει καταγραφεί από τον Αλέκο Φλωράκη στο βιβλίο του: «Τα «γύφτικα» της Οξωμεριάς Τήνου, σιδηρουργεία και σιδηρουργοι το 19ο και 20ο αιώνα».
Το έργο Fe26 βρίσκεται υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών του Ε.Μ.Π., Ανωτάτη Σχολής Καλών Τεχνών Αθηνών