Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Σχολή Φιλοσοφική. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης

Περίληψη

Σκοπός της διατριβής ήταν μία συνολική κριτική, ιστορική και διαθεματική παρουσίαση της σύζευξης μουσικής-εικαστικών τεχνών, όπως εκφράστηκε με το φαινόμενο της συναισθησίας και το καθολικό έργο τέχνης, λαμβάνοντας υπόψη τις θεωρητικές προσεγγίσεις και την καλλιτεχνική πράξη του 20ού αιώνα. Η μελέτη παρακολουθεί την ιδέα της ενότητας των τεχνών με μία συγκριτική αντιπαράθεση της τέχνης πριν και μετά τον Β ́ παγκόσμιο πόλεμο στην Ευρώπη, τη Ρωσία και την Αμερική. Έμφαση δόθηκε στην ανάδειξη του ρόλου της μουσικής ως κυρίαρχης τέχνης σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα, αλλά και τις επιδράσεις που αυτή δέχτηκε από τις εικαστικές τέχνες. Διακρίνεται σε δύο μέρη: τα θεωρητικά ζητήματα και τις καλλιτεχνικές επιδόσεις. Στο πρώτο μέρος, ανιχνεύεται η ιστορία της σχέσης μουσικής-εικαστικών τεχνών από την αρχαιότητα μέχρι τον 20ό αιώνα, με έμφαση στον τελευταίο. Επιχειρείται η αποσαφήνιση των όρων και των εννοιών της οπτικής μουσικής και της συναισθησίας, όπως έχουν παραδοθεί από την έρευνα μέχρι τις μέρες μας. Παρακολουθείται η εξέλιξη της ιδέας της συναισθησίας ως νευρολογικού και ως καλλιτεχνικού φαινομένου. Γίνεται μία καταγραφή του φαινομένου της συναισθησίας όπως εκφράστηκε στην εκθεσιακή πρακτική, τα επιστημονικά συνέδρια που έχουν πραγματευτεί το θέμα, καθώς και τις εφαρμογές της συναισθησίας στην εκπαίδευση για συναισθητικά άτομα και μη. Το δεύτερο μέρος αφορά σε δύο μεγάλες ενότητες: η πρώτη αφορά στην τέχνη από τα τέλη του 19ου έως τις αρχές του 20ού και πραγματεύεται την πορεία της τέχνης από τον Συμβολισμό στην Αφαίρεση, παρουσιάζοντας με κριτικό σχολιασμό των έργων, αλλά και με παραθέματα του λόγου των ίδιων των καλλιτεχνών, τα κυριότερα κινήματα της πρωτοπορίας του 20ού αιώνα στα οποία η μουσική διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση και την πορεία τους. Η δεύτερη ενότητα διερευνά τη μεταλλαγή της ιδέας της συναισθησίας σε πολυαισθητηριακή συνέργεια στις νέες μορφές τέχνης του 20ού αιώνα και το πέρασμα από τη δισδιάστατη επίπεδη ζωγραφική στην κινητική και οπτική τέχνη, στον αφηρημένο κινηματογράφο, τις τρισδιάστατες εγκαταστάσεις, τα περιβάλλοντα και τα happenings και σε άλλες σύνθετες μορφές τέχνης στις οποίες η συνέργεια των αισθήσεων υποστηρίχτηκε με την εισαγωγή των νέων τεχνολογικών μέσων. Ταυτόχρονα, διερευνώνται δύο υβριδικές κατηγορίες, η οπτική μουσική (visual music) και η ηχητική τέχνη (sound art). Η εργασία υποστηρίζεται από εικονογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό.