Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στις 29/5 – 1/6, 2019.

Το Δελτίο Τύπου του Συνεδρίου ανέφερε τα εξής:

Δ Ε Λ Τ Ι Ο   Τ Υ Π Ο Υ

Η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και η Κρατική Ακαδημία Καλών Τεχνών Στουτγάρδης, με αφορμή τα 100 χρόνια από την ίδρυση της σχολής του Μπάουχαους στη Βαϊμάρη, οργανώνουν διεθνές Συνέδριο με τίτλο «Το Μπάουχαους και η Ελλάδα». Το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείο Μπενάκη οδού Πειραιώς στις 30 Μαΐου – 1 Ιουνίου 2019.

Το 2019 είναι χρονιά πολλών και σημαντικών εκδηλώσεων εορτασμού αυτής της τόσο σημαντικής επετείου για τις τέχνες, την αρχιτεκτονική και τη διδακτική των τεχνών στον 20^ο αιώνα. Το Μπάουχαους γεννήθηκε το 1919, από τις στάχτες του Α΄ παγκόσμιου πολέμου και στο δραματικό πλαίσιο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης που θα διαρκέσει όσο και η ζωή της διάσημης σχολής, μέχρι την επικράτηση του ναζισμού το 1933. Γι’ αυτό και το Μπάουχαους αποτελεί μοναδική και ανεπανάληπτη εκπαιδευτική και πολιτισμική εμπειρία στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού μεσοπολέμου. Στα 14 χρόνια της τρικυμιώδους πορείας της, πρώτα στη Βαϊμάρη, στη συνέχεια στο Ντέσαου και τέλος στο Βερολίνο, η σχολή θα συμβάλει αποφασιστικά στο γούστο και στη μοντέρνα αισθητική του 20^ου αιώνα και θα αποτελέσει θεμελιώδες σημείο αναφοράς ως και τις μέρες μας: συνιστά την «κλασικότερη» από τις βάσεις της μοντέρνας παράδοσής μας. Το Μπάουχαους ωστόσο δεν υπήρξε μόνο μια σχολή σκέψης για τον βιομηχανικό σχεδιασμό και παραγωγή και τη μορφοποίηση ενός διαχρονικού «στιλ της μηχανής», αλλά και μια πολλαπλότητα εμπειριών σε ότι αφορά την γενικότερη αντίληψη του κόσμου και τη σημασία της πολιτικής για τη διάπλαση μιας νέας ενότητας στο κοινωνικό επίπεδο, για την εφεύρεση δηλαδή ενός νέου ανθρωπισμού. Το Μπάουχαους εντέλει δεν υπήρξε ένα αλλά πολλά, γι’ αυτό και αποτελεί μέχρι σήμερα σημείο αναφοράς, μελέτης και έμπνευσης.

Τούτο είναι και το βασικό κίνητρο του συνεδρίου της Αθήνας. Στις τρεις μέρες διεξαγωγής του θα αναλυθούν δύο βασικά ζητήματα: αφενός η πρόσληψη της εμπειρίας του Μπάουχαους στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες πριν και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ειδικά για τη χώρα μας θα ερευνηθούν συστηματικά οι επιρροές της μοντέρνας ευρωπαϊκής κουλτούρας στον ελληνικό μεσοπόλεμο και στις μεταπολεμικές εκφράσεις στο πεδίο της τέχνης, της αρχιτεκτονικής και της διδακτικής. Αφετέρου, θα εξεταστούν άλλες διεθνείς εμπειρίες επανίδρυσής του ή αναφοράς στην παράδοσή του όπως η Ευρωπαϊκή Μεσογειακή Ακαδημία των Mendelsohn-Wijdeveld-Ozenfant (1933), το Black Mountain College στη Βόρεια Καρολίνα, το New Bauhaus στο Σικάγο, ο απόηχος του Μπάουχαους στη «Λευκή Πόλη» του Τελ Αβίβ, η Hochschule für Gestaltung στην Ulm, κ.ά.

65 περίπου Έλληνες και ξένοι επιστήμονες και ερευνητές θα παρουσιάσουν επιλεγμένες ανακοινώσεις πάνω σε αυτά τα θέματα, μαζί με προσκεκλημένους ξένους ιστορικούς που θα αναδείξουν ειδικότερα τον χαρακτήρα και τη σημασία άγνωστων όψεων της ευρύτερης συμβολής του Μπάουχαους.

Η ιδιαίτερη ωστόσο διεθνής σημασία του Bauhaus project στην Αθήνα του 2019 οφείλεται και σε άλλες δράσεις. Τον Αύγουστο του 1923, στο πλαίσιο της πρώτης μεγάλης έκθεσης της σχολής στη Βαϊμάρη, πραγματοποιήθηκε σειρά παράλληλων καλλιτεχνικών εκδηλώσεων μεταξύ των οποίων και δύο συναυλίες νέας «κλασικής» μουσικής με έργα των πρωτοποριακών συνθετών της εποχής Ernst Krenek, Paul Hindemith, Ferruccio Busoni και Igor Stravinsky. Επρόκειτο για την αντιστοιχία της ιδέας του Μπάουχαους στη μουσική, εκείνη τη μουσική που λίγο αργότερα οι ναζί θα αποκαλούσαν «καταραμένη» ή «εκφυλισμένη». Οι συναυλίες αυτές θα πραγματοποιηθούν και πάλι, μετά από κάθε ημέρα εργασιών του συνεδρίου, τα βράδια στο Μουσείο Μπενάκη. Το τελευταίο βράδυ θα είναι αφιερωμένο στη μουσική τζαζ της εποχής, μια μουσική που στο περιβάλλον του Μπάουχαους ήταν ιδιαίτερα αγαπητή. Καλλιτεχνικός υπεύθυνος του μουσικού τμήματος του αθηναϊκού Μπάουχαους 2019 είναι ο μαέστρος Γιώργος Πέτρου. Οι συναυλίες πραγματοποιούνται με τη στήριξη της Πρεσβείας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Αθήνα και του Schwarz Foundation.

Θεωρήσαμε ωστόσο ότι η καλύτερη «ελληνική προσφορά» στο συνέδριο για το Μπάουχαους και την Ελλάδα θα ήταν η επανέκδοση του σπουδαιότερου βιβλίου του Μεσοπολέμου για τη μοντέρνα ελληνική αρχιτεκτονική της εποχής. Πρόκειται για τον δυσεύρετο πλέον και θρυλικό τόμο Τα Νέα Σχολικά Κτίρια, γνωστότερα ως «σχολεία Παπανδρέου» της δεύτερης κυβέρνησης Βενιζέλου (1928-1932) που εκδόθηκε το 1938 με την επιμέλεια του αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού. Τα σχολεία αυτά, στα οποία έχουν φοιτήσει εδώ και δεκαετίες γενιές Ελλήνων σε κάθε γωνιά της χώρας, αποτελούν την πιο αδρή, ηρωική και εύγλωττη μαρτυρία του πόθου για εκσυγχρονισμό και της έντασης με την οποία αφομοιώθηκαν στην Ελλάδα της δεκαετίας του 1930 τα μηνύματα της μοντέρνας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής κουλτούρας. Την φροντίδα του τόμου έχουν αναλάβει οι εκδόσεις Καπόν ενώ η έκδοση πραγματοποιείται με αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.

Ένα έντονο τριήμερο λοιπόν αθηναϊκής γιορτής για το Μπάουχαους με σπουδαίο επιστημονικό, εκδοτικό και καλλιτεχνικό πρόγραμμα, αντάξιο πιστεύουμε της σημασίας αυτής της διεθνούς επετείου.

Ιδέα, διοργάνωση και υλοποίηση του διεθνούς συνεδρίου «Το Μπάουχαους και η Ελλάδα» και των παράλληλων μουσικών εκδηλώσεων και εκδόσεων:

Ανδρέας Γιακουμακάτος, καθηγητής Ιστορίας, κριτικής ανάλυσης και θεωρίας της αρχιτεκτονικής, Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών,  +30.6936829868, agiacum@asfa.gr

Σωκράτης Γεωργιάδης, ομότιμος καθηγητής Ιστορίας της αρχιτεκτονικής και του ντιζάιν, Τμήμα Αρχιτεκτονικής της Κρατικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών Στουτγάρδης, +49.1729966563, sokratis.georgiadis@abk-stuttgart.de

Το Πρόγραμμα του Συνεδρίου βρίσκεται εδώ

Τα Πρακτικά περιλαμβάνονται στον τόμο Το Μπάουχαους και η Ελλάδα (εκδόσεις Καπόν)