‘Πριν τις 02.04.1999’

Η Μαρκέλα Ιακώβου γράφει για την έκθεσή της: «Σημαντικό ρόλο στο έργο μου έχει το βλέμμα και η οπτική. Σύμφωνα με τον Λακάν το βλέμμα είναι σημαντικό στις θεωρίες του σε σχέση με ‘το στάδιο του καθρέπτη’. Το ‘στάδιο του καθρέφτη’ είναι το στάδιο της ανάπτυξης του παιδιού κατά το οποίο το παιδί αντιλαμβάνεται φαντασιακά την ολική εικόνα του σώματος του. Θεωρητικά, εδώ ξεκινάει το παιδί την είσοδο του στο πολιτισμό και την γλώσσα, μέσα από την δημιουργία μιας ιδανικής εικόνας του εαυτού του. Ειδικά, υπεισερχόμαστε στη μετεξέλιξη της ψυχανάλυσης από το Λακάν και τη σχέση του ασυνειδήτου με τη γλωσσική δομή (language) και ‘το στάδιο του καθρέφτη’ ως στάδιο ανάπτυξης του ανθρώπου στην πορεία του από βρέφος σε υποκείμενο που αντιλαμβάνεται τη φαντασιακή ολότητα του σώματος του (αναφορά στο βιβλίο του Ιωάννη Μήτρου, ασυνείδητο, σώμα, παραστασιακή πράξη). Μόλις το υποκείμενο εισέλθει στη συμβολική τάξη, αυτή η ναρκισσιστική ιδανική εικόνα διατηρείται στην φαντασιακή τάξη. Παράλληλα, αυτή η φαντασιακή εικόνα του εαυτού μας μπορεί να συμπληρωθεί από άλλους που μπορεί να θέλουμε να μιμηθούμε στην ενήλικη ζωή μας, οποιονδήποτε στήνουμε ως καθρέφτη για τον εαυτό μας όπως γονείς, αδέλφια ή συγγενείς κλπ. Με λίγα λόγια, το βλέμμα που βλέπουμε στις φωτογραφίες δεν αφορά το βλέμμα ότι κάποιος μας κοιτάει αλλά αφορά το βλέμμα με το λακανικό όρο, βλέπω- βλέπομαι, μέσα από το βλέμμα του άλλου. Στο σεμινάριο του με τίτλο ‘Οι τέσσερις θεμελιώδεις έννοιες της ψυχανάλυσης’ αναφέρεται εκτενώς στο διαχωρισμό του ματιού ως βιολογικό όργανο της οπτικής αντίληψης από το βλέμμα που αφορά στο ασυνείδητο και τη σχέση που αναπτύσσει με το έργο τέχνης. Στο έργο μου αυτή η περίπτωση είναι άτομα από το οικογενειακό μου περιβάλλον, είναι πρόσωπα με τα οποία ταυτίστηκα για να δημιουργήσω το φαντασιακό μου εγώ.

Η συνέχεια στο CULTURENOW