Φιλοσοφικές προϋποθέσεις ερμηνείας του κινηματογράφου με βάση την Καντιανή Ηθική
Δήμου, Δήμητρα 2022
| Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Σχολή Φιλοσοφική. Τμήμα Φιλοσοφίας |
Περίληψη
Η παρούσα διδακτορική διατριβή ερευνά τις φιλοσοφικές προϋποθέσεις της καντιανής ηθικής ως απαραίτητου θεωρητικού υποβάθρου για την ανάγνωση, κατανόηση και αντίληψη της τέχνης του σύγχρονου κινηματογράφου ως μέσου διάδοσης αυθεντικών φιλοσοφικών ιδεών. Η μελέτη εστιάζεται προκαταρκτικά στην αναδρομική παρουσίαση των αισθητικών και ηθικών φιλοσοφικών ρευμάτων, με ορόσημο την εποχή του γερμανικού ιδεαλισμού και ειδικότερη ανάλυση των αρχών της θεωρίας του Immanuel Kant περί αισθητικής και ηθικής αντίστοιχα. Εφόσον με αυτά τα πεδία καλύπτεται το θεωρητικό πλαίσιο στα δύο πρώτα μέρη, στο επόμενο τρίτο μέρος γίνεται χρήση παραδειγμάτων σύγχρονων και κλασικών κινηματογραφικών αναπαραστάσεων και εξετάζεται προς απόδειξη η ισχύς της πιθανότητας ανάγνωσης και διάδοσης της καντιανής ηθικής δια του μη αναμενόμενου (για τα φιλοσοφικά δεδομένα) μέσου του κινηματογράφου.Το κύριο ζήτημα της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η απόδειξη ότι η φιλοσοφία συνολικά και η κλασική καντιανή θεώρηση συγκεκριμένα, δεν διατελούν αναγκαστικά απομακρυσμένες από τη σύγχρονή μας εποχή και δύναται να εμπεριέχονται στην πλέον εξελιγμένη – από την άποψη του ύψους των υλικοτεχνικών απαιτήσεων – μορφή τέχνης. Σε μια περίοδο που η εμβριθής μελέτη της φιλοσοφίας τείνει να χαρακτηριστεί αντιπαραγωγική και δυστυχώς δεν προτείνεται για τη σύναψη ενός χειροπιαστού δεσμού με την πραγματικότητα, η αναζήτηση εναλλακτικών φορέων διάδοσης των φιλοσοφικών αρχών αποτελεί μια νεωτερική πρόταση· σε μια περίοδο ολοκληρωτικής κρίσης κάθε ηθικού συστήματος, είναι επιτακτικής σημασίας η ανάγκη εξοικείωσης του μέσου πολίτη ως φιλοσοφικού υποκειμένου με τις καντιανές ηθικές αρχές. Η σημασία της έρευνας υπογραμμίζεται από την επιτακτική θεώρηση της φιλοσοφίας στο συνολικό πλαίσιο των κοινωνικών επιστημών, ώστε να ενταχθεί επιτυχώς η παραδοσιακή στη σύγχρονη μετανεωτερική φιλοσοφική οπτική και να αποτελέσει μια δυναμική πρόταση της διδασκαλίας της φιλοσοφίας σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Η εν λόγω διατριβή αποτελεί μια μορφή ποιοτικής έρευνας που εκθέτει τις προϋποθέσεις, εξετάζει τα δεδομένα και προβάλλει τα συμπεράσματα της έρευνας, την οποία αφορά, δηλαδή ακριβώς τη δυνατότητα ανάγνωσης της καντιανής ηθικής στον σύγχρονο, εμπορικό, δημοφιλή (pop), αμφισβητούμενο κινηματογράφο, πραγματοποιώντας παράλληλα διαδοχικά τη σύνδεση αισθητικής και ηθικής, ηθικής και τέχνης και, εντέλει, καντιανής ηθικής και κινηματογράφου.
