Στεφανοπούλου, Ευδοκία  2019

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Σχολή Καλών Τεχνών. Τμήμα Κινηματογράφου

Περίληψη

Η παρούσα διατριβή εξετάζει το είδος της επιστημονικής φαντασίας (ΕΦ) στον αμερικάνικο κινηματογράφο τον 21ο αιώνα. Αναλύεται το κινηματογραφικό είδος την περίοδο 2001-2016 και προτείνεται ένας νέος ορισμός για την ΕΦ στο ιστορικό πλαίσιο του σύγχρονου αμερικάνικου κινηματογράφου και με βάση την κοινωνική σημειωτική. Το κύριο μεθοδολογικό και θεωρητικό πλαίσιο είναι η θεωρία των κινηματογραφικών ειδών και η σημειωτική. Συγκεκριμένα χρησιμοποιείται το σημειωτικό τετράγωνο και η αφηγηματική γραμματική του Algirdas J. Greimas, τα οποία εφαρμόζoνται σε ένα συστηματικό corpus ταινιών. Με τη χρήση αυτών των εργαλείων αναλύεται η βαθιά και η επιφανειακή δομή του είδους και προτείνεται μια νέα ταξινόμηση και ορισμός της ΕΦ στον κινηματογράφο. Η διατριβή υποστηρίζει ότι η βαθιά δομή του είδους μπορεί να αποτυπωθεί σε δύο σημειωτικά τετράγωνα. Τα δύο σημειωτικά τετράγωνα σχηματίζουν έναν οντολογικό χάρτη της ΕΦ και παράγουν τους έξι κύκλους του είδους και την επιφανειακή δομή του. Η ανάλυση των έξι κύκλων επεξηγεί την έκφραση της επιφανειακής σύνταξης και τα σημασιολογικά στοιχεία κάθε κύκλου. Η σημειωτική ανάλυση συμπληρώνεται με την εξέταση του κοινωνικού και ιστορικού πλαισίου παραγωγής των ταινιών, το οποίο ερευνάται με μεθόδους της Νέας Κινηματογραφικής Ιστορίας, όπως η ανάλυση πρωτογενών πηγών, συνεντεύξεων και οικονομικών στοιχείων. Αυτή η έρευνα περιορίζεται σε δύο άξονες, οι οποίοι καθορίζονται από τον κεντρικό ρόλο της ψηφιακής τεχνολογίας στην σύγχρονη κινηματογραφική βιομηχανία και πιο συγκεκριμένα στο κινηματογραφικό είδος της ΕΦ. Αρχικά τοποθετείται το είδος στο πλαίσιο του σύγχρονου Hollywood και αναλύονται οι πρακτικές και οι οικονομικές επιταγές της βιομηχανίας που το διαμορφώνουν. Ο δεύτερος άξονας εστιάζει στο πώς οι πιο διακεκριμένοι σκηνοθέτες του είδους αντιλαμβάνονται και συζητούν τον ρόλο των κινηματογραφικών τεχνολογιών και των ειδικών εφέ σε σχέση με την ΕΦ. Η άρθρωση της σημειωτικής ανάλυσης με την έξω-σημειωτική έρευνα ολοκληρώνει τη διατριβή και υποδεικνύει τον κεντρικό ρόλο του είδους τόσο στη διατήρηση, όσο και στη μεταμόρφωση του σύγχρονου Hollywood.

Σύνδεσμος